Program profilaktyczny „Godzina dla MŁODYCH GŁÓW”

Nasza szkoła w bieżącym roku szkolnym 2023/2024 kontynuuje swój udział w programie profilaktycznym “Godzina dla MŁODYCH GŁÓW”. Liderem programu w szkole jest p. Sylwia Wójcik.  

Pilotażowy program profilaktyczny „Godzina dla MŁODYCH GŁÓW” Fundacji UNAWEZA  jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na otwartą rozmowę o zdrowiu psychicznym. Program rusza już 10 października 2023 roku.

„Godzina dla MŁODYCH GŁÓW” ma na celu wsparcie dzieci i młodzieży, a także nauczycieli w działaniach z obszaru profilaktyki zdrowia psychicznego podejmowanych według określonych scenariuszy. Jego zadaniem jest także wspieranie MŁODYCH GŁÓW przez zachęcenie do otwartej rozmowy o zdrowiu psychicznym. W pierwszym półroczu uczniowie i nauczyciele zostaną zapoznani z zasadami pierwszej pomocy psychologicznej (PPP), w drugim półroczu z tematyką higieny cyfrowej i bezpieczeństwa w sieci.  

Głównym założeniem jest, aby w sieci szkół uczestniczących w projekcie, działać na rzecz zdrowia psychicznego młodych, korzystając z tych samych spójnych i ujednoliconych praktyk postępowania. Dlatego został opracowany Złoty Standard, czyli 9 narzędzi, które pomogą stworzyć szkole środowisko szczególnie uwrażliwione na zdrowie psychiczne młodych. Autorkami projektu są: Barbara Chojnacka, Joanna Flis, Patrycja Orłowska, Edyta Sielicka, Agnieszka Tomasik. 
 

W tym półroczu przeprowadzone zostaną 4 lekcje w okresie od października 2023 r. do stycznia 2024 r. i obejmą one następujące tematy: Poczuj emocje, Nazwij potrzeby, Moje granice, Powiedz to głośno.

DZIEŃ KOLOROWEJ SKARPETKI – ŚWIATOWY DZIEŃ ZESPOŁU DOWNA

Choć większości ten dzień kojarzy się z pierwszym dniem wiosny, jest to także dzień zwrócenia szczególnej uwagi na potrzeby osób z zespołem Downa.

Zespół Downa jest zbiorem cech w wyglądzie, budowie ciała i jego funkcjonowaniu wywołanym najczęściej przez obecność dodatkowego chromosomu w 21. parze chromosomów. Do charakterystycznych cech trisomii 21 zalicza się dysmorfię, czyli zmiany w wyglądzie, niepełnosprawność intelektualną, wady serca, niski wzrost, choroby endokrynologiczne, hematologiczne czy neurologiczne. Większość przypadków zespołu Downa wykrywa się już w życiu płodowym dzięki nieinwazyjnym i inwazyjnym badaniom prenatalnym.

Zespół Downa jest wrodzoną chorobą, charakteryzującą się zespołem cech o zróżnicowanym nasileniu. Choroba ta jest spowodowana obecnością dodatkowego chromosomu 21. pary, stąd nazwa trisomia 21. Zespół Downa jest najczęstszą aberracją chromosomową (mutacja, zmiana liczny lub struktury chromosomów) i występuje na całym świecie. Częstość występowania trisomii 21 wynosi około 1 na 700 urodzonych dzieci.

Do najczęstszych objawów zespołu Downa należą:

1. Cechy fenotypowe, czyli te związane z wyglądem:

• mała głowa, spłaszczona potylica oraz płaski profil twarzy,
• tzw. mongoidalne ustawienie szpar powiekowych (skośne, wąskie szpary powiekowe),
• szerokie rozstawienie oczu, małe oczy,
• zmarszczka nakątna w przyśrodkowym kąciku oka – jest to błona widoczna w kącie oka,
• plamki Brushfielda – jasne, drobne plamki na tęczówce oka,
• zez,
• mały, krótki nos z płaską nasadą,
• małe, nisko osadzone uszy,
• duży język, który często wystaje z jamy ustnej (tzw. język geograficzny),
• obecność pojedynczej bruzdy na dłoni (nazywana jest też małpią bruzdą),
• małe dłonie.

2. Niepełnosprawność intelektualna – zaburzenia poznawcze o różnym stopniu nasilenia występują niemal u 100% osób z zespołem Downa. Większość osób z trisomią 21 ma upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim lub umiarkowanym. Niekiedy może wystąpić znaczna niepełnosprawność intelektualna.
3. Zmniejszone napięcie mięśni u noworodków, opóźnienie rozwoju psychoruchowego.
4. Zaburzenia zachowania, problemy natury psychologicznej.
5. Wady serca – najczęstszą wadą serca u dzieci z zespołem Downa jest wspólny kanał przedsionkowo-komorowy oraz ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej lub międzykomorowej.
6. Wady przewodu pokarmowego – występują u około 5% osób z zespołem Downa i najczęściej jest to zwężenie dwunastnicy, choroba Hirschprunga lub celiakia.
7. Choroby endokrynologiczne – choroby tarczycy, cukrzyca.
8. Choroby immunologiczne – u osób z zespołem Downa częściej obserwuje się występowanie nowotworów i chorób autoimmunologicznych.
9. Większe ryzyko wystąpienia białaczki.
10. Nieprawidłowości układu kostnego – niestabilność  dwóch pierwszych kręgów kręgosłupa (kręgu szczytowego i obrotnika).
11. Niski wzrost, otyłość.
12. Niedosłuch, nawracające zapalenia ucha.
13. Obniżona płodność, niepłodność, opóźnione dojrzewanie płciowe.
14. Średnia długość życia osób z zespołem Downa wynosi około 60 lat i jest zależna od mechanizmu powstawania choroby, stopnia nasilenia objawów, czynników socjoekonomicznych oraz środowiskowych.

21 marca przypada Światowy Dzień Zespołu Downa. Ta data nie jest przypadkowa i nawiązuje do obecności u osób z zespołem Downa dodatkowego, trzeciego chromosomu w 21. parze chromosomów.

Święto to zostało ustanowione w 2005 roku z inicjatywy Europejskiego Stowarzyszenia Zespołu Downa, natomiast od 2012 roku organizowane jest pod patronatem Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ).

Ideą tego święta jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na osoby z zespołem Downa i ich potrzeby, zwiększenie świadomości o chorobie oraz promowanie praw osób z zespołem Downa do pełnego uczestniczenia w życiu społecznym.

Symbolem Zespołu Downa są kolorowe skarpetki będące synonimem niedopasowania społecznego i genotypowego z jakim borykają się osoby z zespołem Downa.

Niech ten dzień będzie świętem radosnym, a życie osób z zespołem Downa, barwne i szczęśliwe.

Zapraszamy wszystkich uczniów do założenia 21 marca dwóch skarpetek nie do pary, w różnych, wesołych kolorach i wzorach. Poprzez założenie różnokolorowych skarpetek dajemy wyraz tolerancji i solidarności z osobami z zespołem Downa i ich rodzinami. Pokaż, że różni nas tak niewiele – tylko jeden dodatkowy chromosom!!!  😊

Opracowanie: mgr Sylwia Wójcik

 

3 MARCA - ŚWIATOWY DZIEŃ SŁUCHU

Ubytki słuchu to dziś choroba cywilizacyjna, która dotyczy setek milionów ludzi na całym świecie w coraz młodszych grupach wiekowych. Jeszcze w latach 80-tych XX w. niedosłuch u osoby w wieku 70 lat uznawano za rzecz normalną. Postępujący rozwój technologiczny, cywilizacyjny, wszechobecny hałas, chaos, głośna muzyka, wybrane leki oraz dolegliwości zdrowotne sprawiają, że granica ta przesunęła się do wieku 50 lat.

Szacuje się, iż z poważnym niedosłuchem boryka się ponad 460 milionów ludzi na świecie, a na różne zaburzenia słuchu, które negatywnie wpływają na komfort w codziennej komunikacji, cierpi ponad 1 miliard osób.

Co trzeci Polak ma problemy ze słuchem. W Polsce zaburzenia słuchu ma 1-2/1000 niemowląt, około 20% dzieci i młodzieży szkolnej, a także 75% seniorów. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), do 2050 r. prawie 2,5 miliarda ludzi - czyli 1 na 4 osoby - będzie żyć z pewnym stopniem ubytku słuchu.

Oznaki niedosłuchu.
• Masz problem ze zrozumieniem rozmówcy, prosisz o powtórzenie wypowiedzi.
• Masz problem podczas rozmowy telefonicznej.
• Masz wrażenie, że inni mamroczą bądź wypowiadają słowa niewyraźnie.
• Słuchasz telewizji lub radia głośniej niż inni.
• Masz problem z porozumiewaniem się w głośnym otoczeniu.
• Podczas spotkania uciekają Ci istotne informacje.

Wpływ hałasu na organizm człowieka.
Hałas jest jednym z najbardziej uciążliwych czynników środowiskowych. To każdy dźwięk, który w danych warunkach jest niepożądany i szkodliwy dla zdrowia człowieka. Szkodliwość hałasu zależy od jego natężenia i czasu trwania. W zależności od poziomu natężenia, dźwięk dzielimy na pięć grup:
• poniżej 35 dB, cicha muzyka – nieszkodliwe dla zdrowia, mogą działać drażniąco;
• 35–70 dB, odkurzacz, suszarka – wpływają na zmęczenie układu nerwowego człowieka, utrudniają zasypianie i wypoczynek;
• 70–85 dB, samochód osobowy – utrudniają pracę, mogą być szkodliwe dla zdrowia i powodować uszkodzenie słuchu;
• 85–130 dB, młot pneumatyczny, ruchliwa ulica – powodują liczne schorzenia organizmu ludzkiego, uszkodzenie słuchu;
• powyżej 130 dB, samolot odrzutowy, rakieta kosmiczna – powodują trwałe uszkodzenie słuchu, wywołują drgania organów, prowadzą do śmierci.

Profilaktyka słuchu.
Słuch jest najbardziej wrażliwym zmysłem. Od około 30 roku życia zmysł ten zaczyna się starzeć. W miarę upływu lat nasza zdolność słyszenia może ulegać pogorszeniu, dlatego:
• unikaj hałasu (powyżej 85 dB używaj ochronników słuchu);
• chroń uszy przed zimnem i wiatrem;
• lecz infekcje;
• dbaj o higienę;
• zadbaj o ciszę w swoim domu;
• pamiętaj o badaniach kontrolnych.

Niedosłuch u dzieci

Wbrew potocznemu myśleniu kłopoty ze słuchem nie dotyczą tylko osób starszych, u których mogą pojawiać się z wiekiem.

Niedosłuch to nieprawidłowe przewodzenie lub odbiór dźwięków – w jednym lub obojgu uszu. Może być łagodny, umiarkowany, ciężki albo głęboki (jego skalę mierzy się w decybelach). Czasami towarzyszą mu dodatkowe problemy – szumy uszne czy zawroty głowy.
Jeśli niedosłuch nie zostanie dostatecznie wcześnie rozpoznany, zaburzy rozwój intelektualny, społeczny i emocjonalny dziecka. Dziecko, które nie słyszy ludzkiej mowy, nie nauczy się mówić. Jeśli zacznie się uczyć zbyt późno, wady wymowy mogą zostać u niego już na zawsze.

Przyczyny
Niedosłuch u dzieci może być genetyczny. Dotyka 2–3 dzieci na 1000 urodzeń. Bywa też nabyty, gdy słuch zostaje uszkodzony przez przyczynę zewnętrzną.

Najczęstsze przyczyny nabytego niedosłuchu u dzieci to:

• hałas
• głośna muzyka
• używanie słuchawek dousznych
• przyjmowanie leków ototoksycznych
• przewlekłe zapalenia ucha
• przewlekłe nieropne zapalenie ucha środkowego
• zapalenie opon mózgowych.

Sygnały - Twoje dziecko może mieć problem ze słyszeniem, jeśli:

• nie reaguje, gdy do niego mówisz
• prosi o powtarzanie wypowiedzi
• przekręca słowa lub niewyraźnie mówi
• słucha telewizji lub komputera głośniej niż inni
• mówi głośniej niż zazwyczaj
• zwraca się jednym uchem do źródła dźwięku
• uskarża się na ból ucha lub hałas w uszach
• izoluje się od rówieśników.

Skonsultuj się wtedy z lekarzem i zbadaj słuch swego dziecka!

Profilaktyka
Niedosłuch można wykryć już u noworodka. W Polsce wszystkie dzieci przechodzą badanie słuchu tuż po narodzeniu. Finansuje to Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków. Badania słuchu są bezpłatne zawsze, nie tylko zaraz po narodzeniu. Są bezbolesne. Pomagają określić, czy niedosłuch faktycznie występuje, stwierdzić jego rodzaj i stopień.

Możesz ustrzec swoje dziecko przed niedosłuchem:

• szczepiąc je – choroby, a niekiedy i lekarstwa potrafią poważnie uszkodzić słuch, więc lepiej ich uniknąć
• lecząc powszechne choroby uszu – nigdy ich nie lekceważ!
• pilnując, jak głośno słucha muzyki, dźwięków z komputera i telewizora – naucz je, by ostrożnie korzystało ze słuchawek.

Rozwiązania
Jeśli Twoje dziecko niedosłyszy – i jest to stały, nie chwilowy ubytek słuchu – najpewniej będzie nosiło aparat słuchowy lub będzie miało założony implant ślimakowy. Decyzję podejmie lekarz w zależności od stopnia i rodzaju niedosłuchu.

Opieka logopedyczna
Dzieci prawidłowo rehabilitowane zwykle komunikują się językiem mówionym. Ale niedosłuch sprawia, że mogą mieć problem z wymową. Mogą skorzystać z opieki logopedycznej np. w szkole lub w gabinetach psychologiczno-logopedycznych.

Opieka psychologiczna
Noszenie aparatów słuchowych to nie wstyd – ale dzieci mogą być wrażliwe na tym punkcie. Warto zaopiekować się nimi pod tym względem, gdy idą do przedszkola lub szkoły. Współczesna technologia sprawia, że aparaty słuchowe są obecnie bardzo małe i często atrakcyjne wizualnie. Powinno to pomóc niedosłyszącemu dziecku, ale nie zakładaj, że jeśli dziecko nic na ten temat nie mówi, to wszystko jest w porządku.

Opracowanie: mgr Sylwia Wójcik

 

23 LUTEGO ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z DEPRESJĄ

Zgodnie z szacunkami Institute for Health Metrics and Evaluation zaburzenia depresyjne były drugimi po (zaburzeniach lękowych) najczęściej występującymi zaburzeniami psychicznymi. Ok. 22 mln Europejczyków choruje na zaburzenia depresyjne (4,5 % to kobiety a 2,8 % mężczyźni).
W Polsce na zaburzenia depresyjne choruje ok. 1 mln osób (2,6 % kobiet i 2% mężczyzn).

Czym jest zdrowie psychiczne?
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie psychiczne oznacza nie tylko brak zaburzeń czy choroby, ale także potencjał psychiczny, umożliwiający jednostce zaspokojenie swoich potrzeb, osiąganie sukcesów, czerpanie radości i satysfakcji z życia, zwiększający zdolność rozwoju, uczenia się, radzenia sobie ze zmianami i pokonywania trudności, a także sprzyjający nawiązywaniu i utrzymywaniu dobrych relacji z innymi ludźmi oraz aktywnemu udziałowi w życiu społecznym.

Najważniejsze komponenty zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży to:

• zdolność do doświadczania i wyrażania emocji, takich jak radość, smutek, gniew, przywiązanie, we właściwy i konstruktywny sposób;

• pozytywna samoocena, szacunek dla innych, głębokie poczucie bezpieczeństwa, zaufanie do siebie i świata;

• zdolność do funkcjonowania w rodzinie, grupie rówieśniczej, szkole i społeczności;

• zdolność do inicjowania i podtrzymywania głębszych relacji (przyjaźń, miłość) oraz uczenia się funkcjonowania w świecie w sposób produktywny.

Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży
Zdrowie psychiczne dzieci opiera się na trzech filarach: rodzinie, edukacji i relacjach z rówieśnikami.

Czynniki chroniące przed rozwojem problemów w obszarze zdrowia psychicznego i zaburzeń u dzieci, związane ze szkołą:

• poczucie przynależności (więź ze szkołą);

• pozytywny klimat szkoły;

• prospołecznie nastawiona grupa rówieśników;

• wymaganie od uczniów odpowiedzialności i udzielania sobie wzajemnej pomocy;

• okazje do przeżycia sukcesu i rozpoznawania własnych osiągnięć;

• zapobieganie przez placówki szkolne przemocy.

Pandemia wpłynęła negatywnie na wszystkie trzy obszary i spowodowała nasilenie lęków oraz przebodźcowanie dzieci powodujące problemy z koncentracją i pamięcią.

Niepokojące objawy
Depresja nie pozwala normalnie pracować, uczyć się, jeść, spać. Pojawia się uczucie bezsilności, bezradności, unikamy spotkań ze znajomymi, towarzyszy nam ciągłe uczucie zmęczenia.

Najczęstsze objawy depresji to:

• przewlekły stan obniżenia nastroju;

• dominującym odczuciem jest smutek i przygnębienie;

• zaburzenia apetytu – nadmierne zajadanie się lub brak apetytu;

• brak odczuwania przyjemności;

• problemy ze snem; • poczucie bezsilności, bezsensu życia;

• wahania nastrojów.

Depresja dotyka także dzieci, najczęściej na tę chorobę cierpi młodzież w okresie dojrzewania.

Profilaktyka
Aby zadbać o zdrowie psychiczne i zapobiegać depresji powinniśmy prowadzić zdrowy styl życia a w szczególności:

• dbać o wypoczynek, wysypiać się regularnie (starajmy się chodzić spać o regularnej porze i zapewnijmy sobie osiem godzin snu);

• prowadzić aktywny tryb życia - ruch i wysiłek fizyczny to najlepszy środek antydepresyjny, stymuluje wytwarzanie w mózgu endorfin, hormonu dobrego samopoczucia, którego poziom spada w stanie depresyjnym;

• zdrowo się odżywiać - niektóre pokarmy mają w sobie naturalne składniki zapobiegające obniżonemu nastrojowi i pomagające przywrócić dobre samopoczucie;

• podtrzymywać swoje kontakty z przyjaciółmi i znajomymi.

Jak rodzice i opiekunowie mogą uchronić dzieci przed zaburzeniami psychicznymi i depresją:

• starajmy się słuchać dziecka i szanować jego zdanie, rozmawiajmy z dziećmi o problemach, o tym, co dzieje się w szkole oraz poza nią;

• obserwujmy i zwracajmy uwagę na wszelkie zmiany w aktywności dziecka;

• spędzajmy jak najwięcej czasu razem, pomagajmy organizować czas wolny, ograniczmy czas dziecka przed ekranem komputera;

• pilnujmy prawidłowej higieny dnia – spania, aktywności fizycznej.

Depresja jest chorobą którą, należy leczyć

• Skonsultuj się z lekarzem, jeśli zauważasz u siebie objawy depresji
• Zwróć uwagę na członków twojej rodziny i najbliższych – jeśli zaobserwujesz u nich objawy depresji, przekonaj ich do wizyty u profesjonalisty
• Zrozum i naucz się wspierać osoby w depresji z twojego najbliższego otoczenia
• Leczenie depresji powinno się rozpocząć jak najszybciej, pozwala to osiągnąć lepszy rezultat
• Leczenie jest długotrwałe, dlatego bardzo ważna jest współpraca z lekarzem i przestrzeganie zaleceń a także uczestniczenie w psychoterapii.

W internecie znaleźć można liczne strony z informacjami na temat depresji, np.: Kiedy smutek jest chorobą | Pacjent, Gdy chorujesz na depresję? - Antydepresyjny Telefon Zaufania (stopdepresji.pl) i wiele innych.

Polecana literatura fachowa: „Depresja nastolatków. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać” - Ambroziak Konrad, Kołakowski Artur, Siwek Klaudia.

Opracowanie: mgr Sylwia Wójcik